Dit artikel is grotendeels gebaseerd op een werkdocument van het “regionaal beroepscomité BBTK-SETCa BHV Ziekenhuizen.”
Zoals
we reeds meerdere malen op deze blog aantoonden, mist de
besparingspolitiek als gevolg van de financiële crisis ook zijn effect
niet in de zorgsector. In het licht van de recent aangekondigde
toekomstige hervorming van de ziekenhuisfinanciering is het dan ook
interessant om bepaalde elementen die ongetwijfeld in deze discussie
zullen opduiken, eens onder de loep te nemen. Uitbesteding van
niet-genormeerde diensten is er zeker één van.
Voor
lezers vreemd aan de sector: met “genormeerd” bedoelen we de wettelijke
personeelsnorm. Dit slaat niet enkel op bijvoorbeeld het minimum aantal
personeelsleden per dienst van 30 bedden maar ook op de samenstelling
van dat personeel. Op sommige gespecialiseerde afdelingen dient een
minimum aantal erkende gespecialiseerde verpleegkundigen aanwezig te
zijn (de “Bijzondere Beroepstitel” voor de bachelors - de oude A1 - of
“Bijzondere Beroepsbekwaamheid” voor HBO5 – de oude A2)
De
financiering van de ziekenhuizen (in de sector spreekt men over BFM:
Budget Financiële Middelen) is gebaseerd op de gerealiseerde medische
activiteiten (o.a. bezettingsgraad, ingrepen enz.) Ingeval van
vermindering van de medische activiteiten is de vermindering van het BFM
logischerwijze een feit. Optimalisaties zijn volgens de directies dan
ook een noodzaak. Samenwerking en gedeelde uitbestedingsprojecten vormen
de uitdaging voor de zorgsector.
Uitbesteding van NIET-genormeerde diensten is geen nieuw gegeven.
In
het verleden werd de uitbesteding vooral gebruikt voor diensten zoals
de keuken en de onderhoudsploeg. Extra opbrengsten (winst!) was het te
bereiken doel.
De huidige financiële en economische
context zet de beheerders in de zorgsector aan om deze ‘profit’ methode
te hanteren voor alle niet-genormeerde diensten. Het verworven budget
(BFM) zal door de beheerders worden aangewend om een externe firma
contractueel te verbinden. Taken die voorheen werden uitgevoerd door een
dienst binnen de zorginstelling zullen voortaan worden uitgevoerd door
de externe firma.
Het spreekt voor zich dat bij deze
externe firma de werknemers tewerkgesteld zijn aan slechtere
arbeidsvoorwaarden ( paritair comité “hukkeldepup”). Het financieel
voordeel (winst!) van deze transactie is enkel voor de beheerders van de
zorginstelling.
De gevolgen van een uitbesteding voor het personeel van de zorginstelling.
De uitzondering …
Bij
uitbesteding van diensten blijven de gevolgen voor het personeel van de
instelling bij uitzondering beperkt. Een goed functionerend sociaal
overleg heeft als gevolg dat er geen “naakte” ontslagen gebeuren.
Personeel dat op ‘natuurlijke’ wijze vertrekt (pensioen, brugpensioen,
….) wordt niet vervangen. Indien dit niet volstaat worden
personeelsleden gevraagd te muteren, met loonbehoud, naar andere
diensten van de zorginstelling. Automatisering en verhoging van het
werkvolume is het resultaat.
Eerder de regel …
In
andere omstandigheden zijn de gevolgen nefast. De beheerders dringen
hun beslissing op bij het sociaal overleg. Dit gaat steeds gepaard met
een totaal gebrek aan financiële transparantie. Het personeel wordt met
andere woorden voor voldongen feiten geplaatst.
Het
tewerkgestelde personeel moet overgaan naar de externe firma met zwaar
loonverlies als gevolg. Indien ze weigeren, worden ze zondermeer
ontslagen. Muteren is in dit geval een uitzondering.
Het is duidelijk dat deze beheerders een hoger doel nastreven dan goed beheer. Pure winst is hun enige doel.
Zogenaamde
Masterplannen en Deltaprojecten schieten als paddenstoelen uit de
grond. En 2017 lijkt wel een mythe … (wordt zo dadelijk duidelijk)
Een recent voorbeeld van een zorginstelling in Brussel.
Eind
mei 2013 ontvangt een vakbondssecretaris een dringende uitnodiging
vanwege de directie van het St.- Jan ziekenhuis om de uitbesteding van
de dienst sterilisatie te bespreken. De directie heeft namelijk een
Masterplan uitgewerkt voor 2017. De bedoeling van het Masterplan is om
diensten te centraliseren, lees ‘rentabiliseren.’ Daarbij hoort ook het
uitbesteden van de niet-genormeerde diensten: keuken, administratie,
informatica, archief, tarificatie, onderhoud, technische dienst, …enz.
Het uitbesteden van al deze diensten staat gelijk met een stevige
kostenbesparing op het personeelsbestand.
Voor de
uitbesteding van de sterilisatie heeft de directie van St.-Jan de
volgende argumenten: onderfinanciering vanwege de FOD Volksgezondheid
(BFM), verouderd materiaal en toestellen, de behaalde sterilisatiegraad
is ondermaats, slechte procedures, gebrekkige traceerbaarheid van het
materiaal en uiteraard de personeelskost.
Conclusie van
deze batterij argumenten is de uitbesteding van de dienst aan het
externe bedrijf STERIMA – VANGUARD. Deze firma werkt al samen met het
St.- Elisabeth ziekenhuis en de bedoeling is dat de dienst sterilisatie
van St.- Jan wordt overgeheveld naar St.- Elisabeth. Dit levert een
extra voordeel op: met de helft aan personeel aan een lager loon (ander
paritair comité) zal meer werk worden gerealiseerd.
De
vertegenwoordigers van het personeel en de vakbondssecretarissen
verwerpen het voorstel. De eis om een volledig financieel overzicht
aangaande de aanleiding tot, en het realiseren van de uitbesteding is
nooit ingewilligd.
Als gevolg gaat het personeel van de
dienst sterilisatie over tot actie. De vakbondsafgevaardigden eisen de
oprichting van een werkgroep om alle argumenten vanwege de directie te
onderzoeken. Het sociaal overleg wordt uitgesteld tot begin oktober.
Het
verslag van bovengenoemde werkgroep heeft als gevolg dat de
uitbesteding niet zal plaatsvinden. De vermelde ‘problemen’ zijn op een
lichtzinnige wijze aangehaald door de directie. De reden hiervoor laat
zich raden. De werkgroep heeft samen met de medische directeur
vastgesteld dat: materiaal en toestellen niet verouderd zijn, behaalde
sterilisatiegraad niet ondermaats is, de slechte procedures kunnen
worden bijgesteld, de gebrekkige traceerbaarheid kan / moet worden
geregeld, slechts voor 1 VTE (voltijdse equivalent) een oplossing moet
worden gezorgd.
De werkgroep heeft ook samen met de
medische directeur een bezoek gebracht aan het St.-Elisabeth ziekenhuis
(sterilisatie volgens Sterima). De conclusie van dit werkbezoek was dan
ook vrij duidelijk: Sterima biedt geen garantie op totale kwaliteit!
Bijgevolg beslist de directie om de uitbesteding stop te zetten.
Besluit
Het
bovenstaande verhaal bewijst dat we niet slaafs moeten geloven wat de
beheerders vertellen in het sociaal overleg maar dat we hun argumenten
het best onder een kritisch vergrootglas leggen en de spreekwoordelijke
kilogram zout in het achterhoofd houden. De moraal van het verhaal
kunnen we ook als volgt samenvatten: financiële transparantie is een
must!
Link naar artikel op wittewoede.be (foto boven): LBC-NVK houdt commerciële speler uit Brussels Sint-Jansziekenhuis
