Gezondheidszorg: het eeuwige kind van de rekening?

Enkele cijfers die de maag doen keren …

Bij het aantreden van deze regering werd er voor 2,6 miljard euro aan besparingen in de gezondheidszorg aangekondigd tegen eind 2016. Dit zette meteen de toon … Begin september stelde het ministerie nog dat tegen het eind van de legislatuur dit bedrag zou oplopen tot 3,6 miljard euro. De snelheid en brutaliteit waarmee er echter gehakt wordt, doet ons vermoeden dat dit laatste bedrag achteraf bekeken eerder een onderschatting zal blijken. Het voorlopige eindcijfer wordt nu rond de 3,84 miljard euro geschat. Voor 2017 betekent dit concreet een besparing van 902 miljoen euro. Eén derde van de totale besparingen gebeurt dus op de kap van de sociale zekerheid.

De gezondheidszorg is een belangrijke sector in de economie wat dus ook wil zeggen dat daar veel geld te rapen valt. “De gezondheidsuitgaven vertegenwoordigen vandaag iets meer dan 10% van het bruto binnenlands product (bbp). Daarvan wordt 2% gefinancierd door de mensen zelf, en 8% door de gemeenschap. Op het vlak van uitgaven is het ook een van de belangrijkste sectoren van onze sociale zekerheid, want vandaag gaat bijna 40% van onze sociale uitgaven ernaartoe. Deze sector groeit continu, maar hij groeit vooral sneller dan het bbp. Daarom neemt het aandeel totale gezondheidsuitgaven in het bbp voortdurend toe.” (CM-Informatie 263 , maart 2016)

Maggie De Block probeert zich op te werpen als dé verdediger van de gezondheidszorg maar in realiteit is zij verantwoordelijk voor een explosieve mix in de nabije toekomst. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat Mega Maggie zich continu tegenspreekt. De sneltrein van enerzijds grote besparingen en anderzijds diepgaande hervormingen van de zorgsector zal eerder vroeg dan laat ernstig ontsporen.

Hervormingen

Wat die fundamentele hervormingen betreft, kunnen we kort zijn. Naarmate er meer teksten vrijgegeven worden uit de hoek van de FOD Volksgezondheid, hoe meer er een blauwdruk (letterlijk en figuurlijk) naar boven komt drijven die de marsrichting aangeeft: van een collectieve, Europese, non-profit gezondheidszorg naar een hyper-individualistisch, Amerikaans, for-profit systeem.

We kennen allemaal de liberale mantra van ontvetting van de staat maar wat betreft gezondheidszorg zit de regering al in het spierweefsel te snijden. De liberale logica veronderstelt dat indien men tot op het bot gaat, de gemeenschap de zorg niet langer kan garanderen en dus de commerciële sector als redder des vaderlands wordt onthaald.

Volgens De Block zou de patiënt er niets van voelen: klinkklare onzin!

Hier alvast een beperkt lijstje …  De uitkeringen voor ziekte, arbeidsongevallen of invaliditeit ondergingen een indexsprong (net zoals de lonen) Daartegenover wordt de zorg echter steeds duurder. Het remgeld voor een bezoek aan de specialist wordt verhoogd tot 12 euro. Ook de mensen die in aanmerking komen voor een speciale regeling wegens een te klein inkomen hun bijdrage wordt verhoogd naar 3 euro. 

Een aantal geneesmiddelen, waaronder antibiotica en de beruchte maagzuurremmers, worden duurder voor de patiënt en een aantal zullen zelfs niet langer worden terugbetaald waaronder neussprays met corticoïden. Concreet zou de geneesmiddelenfactuur voor de patiënt met 9% stijgen. De patiënt financieel bestraffen voor de overconsumptie van antibiotica en maagzuurremmers raakt kant noch wal aangezien het de arts is die deze voorschrijft. Volgens de algemeen secretaris van de socialistische mutualiteiten: “In totaal laat de regering de patiënten 62 tot 94 miljoen euro meer uit eigen zak betalen. Maar dit bedrag kan fors oplopen. Het is zeer onzeker of zorgverstrekkers tariefakkoorden willen afsluiten. Het risico is reëel dat ze hun verlies aan inkomsten afschuiven op de patiënt in de vorm van supplementen” (persbericht  17 oktober 2016) Concreet gaat het hier over 300 miljoen euro!

Verder gaat de maximumfactuur de hoogte in. De regering besliste ook om 7 miljoen euro te besparen op de wijkgezondheidscentra en hun aantal te bevriezen. Dit terwijl deze centra gratis en laagdrempelige zorg bieden voor de meest kwetsbare groepen.

Wat met de werknemers in de zorg?

In heel wat instellingen zit het personeel nu al op zijn tandvlees: de minimumbezetting is eerder de regel dan de uitzondering met alle gevolgen van dien voor de dienstverlening en dus de patiënten. De vergrijzing slaat ook toe bij het personeel. De ziekenhuizen moeten volgend jaar 92 miljoen euro besparen, dit terwijl één op de drie ziekenhuizen reeds in de rode cijfers zit. Op wie gaat men dit afwentelen, denk je? Bij de besparingen hoort ook het versneld doorvoeren van de hervormingen in de ziekenhuissector; lees: jobverlies en afbouw bedden.

Ondertussen is het al sinds 2005 geleden dat er nog een betekenisvol meerjarig sociaal akkoord werd afgesloten in de federale sectoren. Sinds 2011 moeten we het stellen met kruimels die van tafel vallen via mini-akkoordjes terwijl de nood aan extra en gemotiveerd personeel hand over hand toeneemt. Eind september kreeg het gemeenschappelijk vakbondsfront op het kabinet van De Block maar één duidelijk antwoord op de eisenbundel van de sector:  het is nu een tijd van besparingen! 

Na de begrotingsopmaak in oktober lekte uit dat de regering wil snijden in het vlaggenschip van de witte woede: de rimpeldagen of ADV-dagen. Er bestaan verschillende formules maar de bekendste kent de werknemer per schijf van 5 jaar een extra dag arbeidsduurvermindering per maand toe op 45, 50 (2 dagen per maand) en 55 (3 dagen per maand). Voor de invoering van deze maatregel zagen de werknemers af van loonopslag in een sector waar de lonen sowieso al niet riant zijn. Dat dit een bom legt onder de sector, is nog vrij voorzichtig geformuleerd. Een facebookmeme die gelanceerd werd vanop een facebookpagina met aanvankelijk amper 40 likes ging meteen viraal. 

De nationale actiedag (betoging en staking) van de gehele sociale sector op 24 november komt dan ook niet geheel uit de lucht vallen.