Om op te warmen: 3 artikels uit de oude doos...

Om de basisstandpunten van de medewerkers van Polsslag over gezondheidszorg, kiwi's en andere rare vogels uit de doeken te doen, publiceren we hieronder 3 artikels uit de oude doos: have fun!

artikel uit 'Socialistisch Links', januari 2005
Gezondheidszorg in ademnood

De pers stelt het dagelijks: de toestand van de gezondheidszorg is ‘zorgwekkend’. In 2004 werd het budget overschreden met 850.000.000 euro. Reden genoeg voor Rudy Demotte (PS-minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid) om in te grijpen met een hele batterij besparingen.

Een volledige opsomming zou te veel plaats vergen, maar we kunnen alvast stellen dat allerhande forfaitaire bedragen zullen opgetrokken worden, bepaalde onderzoeken zullen beperkt worden, het remgeld op huisbezoeken zal verhoogd worden,…

Aandeel in totaal Riziv-budget, uitgedrukt in miljoen Euro:
Artsenhonoraria: 5013 (30,8 %)
verpleegdagprijs: 3803,5 (23,4 %)
geneesmiddelen: 2876 (17,7%)
rusthuizen en RVT’s: 1407,5 (8,7%)
verpleegkundigen: 689,6 (4,2%)
tandheelkundigen: 512,7 (3,1%)
kinesisten: 414,5 (2,5%)
implantaten: 374,4 (2,3%)
revalidatie: 337,9 (2,1%)
andere: 828,7 (5,1%)

Het is interessant om de kostenverdeling in de gezondheidszorg (zie kader) te bekijken. Het totale budget van het Riziv (dat ruim overschreden is) bedraagt 16.257,8 miljoen euro. Opvallend is dat het leeuwendeel terechtkomt bij de artsen (30,8%) en dat de farma-industrie er met 17,7% (tegenover 12,2% in Luxemburg, 11% in Nederland en 8,5% in Denemarken) ook niet slecht bij vaart. De Belgische farma-industrie staat dan ook synoniem voor woekerwinsten. De kost voor de verpleegkundigen is in vergelijking met deze twee slokoppen bijna verwaarloosbaar (4,2%).

Minister Demotte kondigt met veel trompetgeschal aan dat hij de farma-industrie wil aanpakken… terwijl hij verzwijgt hoe hij de gebruiker zal doen inleveren. “Iedereen moet inleveren”, maar wat vergeten wordt, is dat wij als gebruiker geen winsten inleveren, maar gezondheid.

Het Kiwimodel: het ei van Colombus?

Een voorstel, gelanceerd door een PVDA-dokter, verdedigd door de minister én de voorzitters van SPA, VLD en CD&V, bewierookt door De Morgen - men zou van minder achterdochtig worden. Wat houdt het Kiwimodel in? In Nieuw Zeeland schrijft de overheid openbare aanbestedingen uit en alleen het goedkoopste generische geneesmiddel dat voldoet aan de productvereisten wordt terugbetaald door de ziekteverzekering.

Hierdoor zijn geneesmiddelen er 50 tot 90% goedkoper dan in België en wordt per patiënt per jaar 63 euro door de ziekteverzekering terugbetaald, tegenover gemiddeld 270 euro in België.
Ook in Nieuw Zeeland boekt de farmaceutische industrie winsten. Het kiwimodel is dus zeker geen “antikapitalistische” maatregel, maar zorgt juist voor het in stand houden van de “melkkoefunctie” die de gezondheidszorg voor artsen en farma-industrie speelt en beschermt de industrie tegen zijn eigen vraatzucht. Immers: als het systeem niet meer houdbaar is, gaan ook hun winsten in rook op.

Het argument dat men de vrije markt laat spelen, houdt eigenlijk ook geen steek. We leven niet langer in het vroegkapitalisme van de vrije concurrentie maar onder het monopoliekapitalisme, waarin grote multinationals de wet dicteren. De farma-industrie heeft een reusachtige marketingmachine die ervoor moet zorgen dat enkel de duurdere producten aan de bak komen. Op allerhande manieren worden voorschrijvers “overtuigd”: het aanbieden van als studiedagen vermomde snoepreisjes, dure etentjes, gratis stalen (wat patiënten min of meer verplicht de duurdere medicatie betalend verder te zetten), overdadige sponsering van allerhande vakbladen,... De “farmamaffia” geeft dan ook meer uit aan reclame dan aan onderzoek. Zolang dit niet stopt, mag men nog 100 kiwimodellen installeren.

De andere kanker op de gezondheidszorg: de prestatiegeneeskunde

Ook Demotte wil de “melkkoe-functie” behouden, mits enige aanpassingen in de marge. In plaats van de prestatiegeneeskunde (waarbij de arts wordt betaald per prestatie) resoluut af te schaffen, beperkt hij zich tot het inbouwen van controlemechanismen.

Elke verpleegkundige kent allerhande verhalen van misbruik in zijn/haar ziekenhuis wat betreft het aanrekenen van onnodige of zelfs niet geleverde prestaties. Dit kan o.a. gaan over het wekelijks afnemen van EKG’s bij alle patiënten om ze onbekeken op een stapel te leggen. Hoe zal een controlerend mechanisme echter het onderscheid maken bij wie de onderzoeken nodig zijn en bij wie niet? Mensen die het nodig hebben, dreigen het slachtoffer te worden van zo’n beperkende maatregelen. Een degelijke controle zal praktisch onmogelijk blijken. Het absurde is dan nog dat de aangerekende prestaties dikwijls door verpleegkundigen uitgevoerd worden en de rol van de arts zich beperkt tot het openhouden van zijn portefeuille.

Een socialistisch alternatief voor de kapitalistische roofbouw op de gezondheidszorg

Een socialistisch programma voor de gezondheidszorg zou o.a. de volgende drie elementen bevatten:

1. Het opzetten van een nationale gezondheidszorg in handen van de staat en onder verregaande controle van werknemers en consumenten. Zo wordt concurrentie tussen ziekenhuizen vermeden en vereenvoudigt men de financiering. Nu halen ziekenhuizen hun financiële middelen enerzijds uit overheidssubsidiëring en anderzijds uit afdrachten van de artsen.

2. Het resoluut afschaffen van de prestatiegeneeskunde en de artsen vergoeden als loontrekkenden zodat ze geen enkel belang hebben bij overconsumptie. Dit zou er o.a. ook voor zorgen dat artsen zich in het ziekenhuis niet langer als onaantastbare feodale heren kunnen gedragen.

3. Het nationaliseren van de farma-industrie zodat enkel de beste producten in omloop komen aan zeer lage prijzen. De geldberg die nu aan reclame wordt verspild, zou dan integraal naar onderzoek kunnen gaan.

Splitsing een oplossing?

De uitgavenexplosie heeft de Vlaamse roep om federalisering versterkt. Aan beide kanten van de taalgrens wordt geschermd met cijfers en statistieken. Maar cijfers zijn flexibel en op verschillende wijzen te interpreteren. Een van de argumenten is dat men het gezondheidsbeleid uit één hand wil voeren (en niet verdeeld in federale en gewestelijke bevoegdheden): “Wat we zelf doen, doen we beter”. De lange wachtlijsten voor gehandicapten in Vlaanderen doen ons toch iets anders vermoeden…

De voorstanders van splitsing brengen bovendien geen doordacht project naar voor. Voor de werknemers én de gebruikers zou splitsing allesbehalve een zegen zijn. Volgens Gilbert De Swert (ACV) zou een Vlaamse sociale zekerheid (nog) veel liberaler zijn gezien het verschil in krachtsverhoudingen in Wallonië en Vlaanderen wat betreft het gewicht van de arbeidersbeweging. Het zou niet lang duren of men zou de sector stuk per stuk beginnen privatiseren.

In de VS zien we wat zo’n systeem te bieden heeft: hoewel een belangrijk deel van de bevolking uit de boot valt, zijn de uitgaven per inwoner de hoogste van de ontwikkelde wereld en dat met een lagere levensverwachting en een hogere kindersterftegraad. Niet echt een toonbeeld van efficiëntie.

Zolang winstmaximalisatie een belangrijke motor van de gezondheidszorg blijft, zullen misbruiken blijven bestaan. Een degelijke, kwaliteitsvolle en duurzame gezondheidszorg kan enkel gegarandeerd worden in een socialistische maatschappij die uitgaat van de behoeften van de bevolking en niet van de winsten van de bedrijven.

artikel vanop Echt Socialisme , 3 januari 2007
Demotte slaagt er niet in om (beperkt) Kiwimodel door te voeren

Midden december bereikte ons het nieuws dat de generische geneesmiddelenindustrie het Kiwimodel van Rudy Demotte boycotte door geen prijsoffertes in te dienen. Zij protesteren daarmee tegen de totale chaotische organisatie van het Belgisch Kiwimodel dat nu eerder een kat in een zak blijkt te zijn.

Eerst kunnen we al de opmerking maken dat de situatie in Nieuw Zeeland, van waar het oorspronkelijk idee afkomstig is, totaal anders is dan in ons land. De ziekteverzekering in Nieuw Zeeland is in handen van de privé, in tegenstelling met België waar het RIZIV in staatshanden is.
Bij het Belgisch systeem - mét of zonder Kiwi - blijft de staat de melkkoe van de farmaceutische nijverheid. Het Kiwimodel is dan ook verre van een anti-kapitalistische maatregel maar dient eerder om de excessen te beperken: een melkkoe die men tot op het bot uitzuigt…geeft geen melk meer.

We kunnen dan ook het Kiwimodel in Nieuw Zeeland omschrijven als de privésector die zichzelf beschermt tegen de 'kannibalistische' hebzucht van sommige firma’s. Dit speelt helemaal niet in België. Hier is het de staat die wil besparen door hier en daar wat halfslachtige maatregelen te nemen in de marge die echter het fundament van het systeem niet in vraag stellen: namelijk de ongebreidelde zucht naar megawinsten van de farma-industrie op kap van de gemeenschap.

We kunnen nu al gerust stellen dat het Kiwimodel van Demotte één grote grap is die op geen enkele manier praktisch afdwingbaar is. Een voorbeeldje: normaal moeten specialisten zekere percentages van hun voorgeschreven medicatie voorbehouden aan goedkopere, generische geneesmiddelen. Als je als vakbondsdelegee een interpellatie doet in de ondernemingsraad van een ziekenhuis omtrent deze kwestie wordt je gewoonlijk weggelachen. Dit is immers ‘een aanslag op de therapeutische vrijheid’ van de specialist… Dat is natuurlijk nonsens, het is enkel een aanslag op zijn door de farma-industrie gesponsorde portefeuille! Zolang men de onderling ‘pathologische relatie’ van de farma-industrie met de geneesheren niet aanpakt, zal elke maatregel in het water vallen.

Meer recent werd er gesteld dat er een breed maatschappelijk debat nodig is over de betaalbaarheid van de ziekteverzekering naar aanleiding van de introductie van een nieuwe generatie peperdure anti-kanker middelen. Het is inderdaad een noodzaak om niet enkel de ziekteverzekering maar de gehele gezondheidszorg op een nieuwe leest te schoeien. Zolang de kapitalistische winstlogica geldt in de gezondheidssector zullen de behoeften van de bevolking ondergeschikt zijn aan de behoeften van de portefeuilles van de farma-industrie en het 'onaantastbarte' artsenkorps.

Het is slechts door een hele batterij aan maatregelen dat men de gezondheidszorg daadwerkelijk kan afstellen op de behoeften van de bevolking. Eerst en vooral zou er korte metten gemaakt moeten worden met de prestatiegeneeskunde. De prestatiegeneeskunde is een systeem waarbij de geneesheer wordt betaald per prestatie die hij levert, of in vele gevallen die hij laat leveren door een verpleegkundige terwijl hij het geld opstrijkt. Zo een systeem zet automatisch aan tot gesjoemel en overconsumptie. De status en het statuut van de arts moet dringend herbekeken worden. Nu heersen specialisten maar al te dikwijls als feodale heren in de ziekenhuizen. Van de staat uit moet er ook voldoende geïnvesteerd worden in onderzoek en preventie.

De gezondheidszorg in haar geheel moet grondig gedemocratiseerd worden door het niet alleen maar over te laten aan de goodwill van de artsen en de specialisten maar ook door de consumenten en de werknemers in de sector inspraak te geven. Het tot stand brengen van een nationale gezondheidszorg die beroep kan doen op voldoende middelen, mag niet aan dit rijtje ontbreken. Met een 'nationale gezondheidszorg' bedoelen we dat de gehele organisatie van de sector in handen van de staat komt en dus helemaal onttrokken aan de privésector en de artsen.

De privé-ziekenhuizen in België draaien op staatssubsidies en afdrachten van de geneesheren en dit op zich nodigt dan weer uit om 'creatief bezig te zijn' in de negatieve zin van het woord. Hiermee zou trouwens ook het argument voor de absurd hoge inkomens van de specialisten ondergraven worden. Zij hebben hier zogezegd recht op omdat ze eventueel een eigen secretaresse in dienst hebben, de huur van hun bureau in het ziekenhuis moeten betalen...
Met een Nationale Gezondheidszorg is dat hun probleem niet meer. Het puntje op de i vormt dan de nationalisering van de farmaceutische nijverheid. Hiermee slaat men meteen 2 vliegen in 1 klap: het is enerzijds een stok achter de rug indien de farma-industrie dreigt met delocalisatie (een dreigement dat ze halvelings al gemompeld hebben als reactie op het Kiwimodel) en het zorgt voor een rationalisatie van de geneesmiddelenproductie: enkel het meest efficiënte medicament wordt geproduceerd aan een goedkope prijs. Uiteraard hoort deze laatste maatregel in een algehele omwenteling van de maatschappij.

Met zo een batterij aan maatregelen zou men dan een begin kunnen maken om de gezondheidszorg fundamenteel te heroriënteren naar preventie en de behoeften van de bevolking het meest efficiënt coveren.

artikel vanop Echt Socialisme , 27 februari 2007
CD&V wil slavernij in de rusthuizen opdrijven als antwoord op tekort aan verpleegkundigen

In een artikel op HLN.be meldt men dat de Vlaamse rusthuizen bijna geen verpleegkundigen meer vinden. We zullen het artikel in zijn volle lengte weergeven om er vervolgens een gepast antwoord op te geven...

“Bij pas afgestudeerde verpleegkundigen hebben de rusthuizen een slecht imago. De onregelmatige uren, het weekendwerk en de druk op het gezinsleven schrikken jonge mensen af. Ze vinden de verloning niet in verhouding tot de flexibiliteit. Dat blijkt uit een onderzoek van Luc Goutry (CD&V).

Taboe
Het personeelstekort in de Vlaamse rusthuizen is voor de instellingen zelf bijna een taboe. Ze durven er niet mee naar buiten komen, omdat ze vrezen dat de patiënten zouden denken dat ze geen goede verzorging krijgen.

Kandidaten onvindbaar
Goutry bevroeg een relevant en representatief staal ziekenhuizen, rusthuizen en drie federaties van rusthuizen over de moeilijkheden om openstaande vacatures in te vullen. Vooral in de rusthuizen zijn er verpleegkundigen te kort. In één rusthuis worden taken van een verpleegkundige zelfs gedaan door een verzorgde. Dat leidt tot een hoge werkdruk en maakt de sector onaantrekkelijk voor sollicitanten. Naar tijdelijke vervangingen wordt niet meer gezocht, omdat de kandidaten onvindbaar zijn.

Goutry pleit ervoor om in de rusthuizen meer stageplaatsen voor studenten verpleegkunde aan te bieden. Volgens zijn onderzoek blijkt dat 70 procent van de stagiairs blijven "plakken" op hun stageplaats. "

Het antwoord van de linkse socialisten:

Het is inderdaad zo dat wat betreft de rusthuizen de situatie het meest schrijnend is. Daarbij moeten we dan nog opmerken dat de situatie in Wallonïe en Brussel eerder doet denken aan de vroegere missieposten in Afrika dan aan moderne verzorging anno 2007. In zulke rusthuizen treft men meestal maar een handvol ‘blanken’ aan die dan nog eens de verantwoordelijke functies invullen: de rest van het personeel lijkt meestal op een selectie uit de Olympische spelen van de ontwikkelingslanden. Hiermee willen we enkel maar de ‘degradatie’ van de beroepen in de verzorgende sector aantonen, niets meer.

Het feit dat in Wallonië en Brussel de rusthuissector veel meer dan in Vlaanderen in handen is van zuiver commerciële ondernemingen heeft hier ALLES mee te maken. De houding tegenover de vakbonden van die directies is dan ook navenant en kan gerust de vergelijking doorstaan met het regime in een bananenrepubliek.

Dat de situatie nog enigszins houdbaar is in de ziekenhuizen heeft te maken met een sterke vakbondsaanwezigheid. Het is inderdaad gemakkelijker om in een grote onderneming een vakbond op poten te zetten en enige invloed te laten gelden dan in een kleine onderneming waartoe het gros van de rusthuizen behoort.

De WITTE WOEDE heeft nog een zeer grote weg af te leggen. Het belangrijkste strijdpunt voor de volgende witte woede (2010) zal alvast de verloning moeten zijn. Deze moet in eerste instantie opgetrokken worden tot het niveau in de privésector en dit zonder onderscheid, zonder het personeel op te delen (en te verdelen) in allerhande (denkbeeldige) categorieën.

In het huidige akkoord zit ook een verhoging van de personeelsnormen vervat wat concreet wil zeggen dat op elke doorsneeziekenhuisdienst er een extra personeelslid bijkomt. Er is maar 1 probleem: waar ga je dit extra personeel halen als er nu al een nijpend tekort is? De enige oplossing is de degradatie van de verzorgende beroepen een halt toe te roepen door de appreciatie ervan in onze maatschappij fundamenteel te verhogen. In onze kapitalistische samenleving kan dit maar 1 ding betekenen: "We want ze money, Lebowsky!" Genoeg middelen investeren én deftige lonen uitbetalen! De moralistische onzin van 'roeping' en dergelijke is larie en apekool.

De oplossing van de CD&V om moderne slaven in te zetten in de rusthuissector lijkt ons dan ook contraproductief. Met moderne slaven bedoelen we stagiair(e)s die voor noppes en een schouderklopje hun pees afdraaien. Het is juist de confrontatie met de slechte werkomstandigheden in de sector dat heel wat stagiair(e)s doet afhaken.

Ook in de ziekenhuizen kampt men met een acuut tekort aan verpleegkundigen. Je kan eens een kijkje gaan nemen op de website van het Sint-Maria Ziekenhuis in Halle (een middelgroot regionaal ziekenhuis): heel wat openstaande vacatures! Vooraf geplande en gerespecteerde uurroosters worden er als troef uitgespeeld…

De ingrepen in de marge van ons systeem van gezondheidszorg door het kabinet van Minister Demotte zullen geen zoden aan de dijk zetten. Denken we maar aan de totale mislukking van de Belgische poging tot Kiwimodel… Enkel een fundamentele structurele verandering kan onze gezondheidszorg uit het moeras halen. Daarmee bedoelen we dat de hele structuur (een netwerk van VZW’s aangevuld met hypercommerciële ondernemingen) moet hervormd worden in een nationale gezondheidszorg, volledig in handen van de staat én onder verregaande controle van de consumenten/werknemers.

Dit zou ook het pervers systeem van de prestatiegeneeskunde voorgoed naar de prullenmand verwijzen. Tal van prestaties waarvan de dokter/specialist het geld opstrijkt, worden immers uitgevoerd door verpleegkundigen (die zowiezo al betaald zijn) Deze melkkoefunctie van het RIZIV geeft de artsen/specialisten een (financiële) machtspositie die totaal buiten proportie staat. De misbruiken zijn dan ook schering en inslag. Daartegenover staat dat de huisartsen in België tot de ‘arme luizen’ in Europa behoren. Een nationale gezondheidszorg zou deze scheeftrekking dan ook rechttrekken.

Elke industrie maakt woekerwinsten, deels gesubsidieerd door de staat (8 miljard Euro lastenverlagingen in 2007!) en toch koos men ervoor afgelopen jaren om de farma-industrie als schietschijf te gebruiken... Dit is eerder een afleidingsmanoeuvre om de aandacht af te leiden van de echte slokkoppen: het aandeel van de artsenhonoraria in het budget van het RIZIV bedroeg in 2004 nét niet het dubbele van wat de farma-industrie uit de brand sleepte.

Uiteraard wil dit niet zeggen dat de praktijken van de farma-maffia niet doortastend moeten aangepakt worden. Maar met een slap aftreksel van het Kiwimodel komen we er niet. Op deze kwestie gaan we nu niet dieper in aangezien we dit reeds in vorige artikels besproken hebben.
Het is net deze discussie die in o.a. de rangen van de CAP zal moeten gevoerd worden: laten we ons zand in de ogen strooien door enkel met de vlag van het Kiwi-model te zwaaien of willen we tot op het bot gaan?