TEHY (vakbond verpleegkundigen) dreigt met fors antwoord op onwil werkgevers vanaf maandag 19 november.De vakbond TEHY van de Finse verpleegkundigen volgt al enkele weken een ramkoers in de onderhandelingen met de werkgevers. Nu maandag 19 november loopt een zeer drastisch ultimatum af: ongeveer 12.800 verpleegkundigen en gezondheidswerkers zullen dan collectief hun ontslag indienen als de onderhandelingen niets opgeleverd hebben. Vorige week vonden al verschillende betogingen, werkonderbrekingen en walk-outs plaats.
De voorzitter van de vakbond TEHY heeft bevestigd dat elk vakbondslid dat zijn ontslag indient beroep zal kunnen doen op stakingsgeld (60 Euro per dag) en dat de stakingskas van de vakbond groot genoeg is om de actie ruime tijd uit te zweten: “d e duur van het conflict zal niet bepaald worden doordat het geld opraakt.” Een bijkomende 3600 vakbondsleden hebben beloofd later dit jaar ook hun ontslag in te dienen indien de onderhandelingen tot niets leiden. TEHY plant de collectieve ontslagen in golven: op 19 november, 27 november en nog een groep op 3 december. Begin oktober kondigde de vakbond al een verbod op overuren en shiftwissels af. TEHY legt ook een tijdelijk embargo aan rond sollicitaties voor vacatures van gekwalificeerd verpleegkundig personeel.Met de in zeven haasten gestemde uitbreiding van de opvorderingwet bij staking probeert de regering het nieuw radicaal actiemiddel van de vakbond te ondermijnen: het massaal indienen van collectief ontslag door ... de werknemers.
Elke individuele verpleegkundige moet onafhankelijk beslissen of hij/zij zich aansluit bij de ontslagcampagne. Diegenen die formeel hun ontslag indienen zouden vanzelfsprekend niet over dezelfde garanties beschikken betreffende jobveiligheid als werknemers die deelnemen aan een ‘reguliere staking’. Echter volgens TEHY zal het acute tekort aan verpleegkundigen dienst doen als veiligheidsmaatregel. De vakbond benadrukt dat geen enkele deelnemer aan de ontslagcampagne terug aan het werk zal gaan zolang niet iedereen terug is aangenomen. De grote meerderheid van de vakbondsleden betrokken bij de actie, werken in publieke ziekenhuizen maar ook personeelsleden van de private sector doen mee.
I
Bij een actie van dergelijke aard dreigt de gezondheidszorg in het land volledig stil te vallen. De vakbond heeft deze onorthodoxe piste bewandeld aangezien de reguliere stakingsacties gesaboteerd werden door de opvorderingen vanwege de autoriteiten. Met de aangepaste wet kunnen de autoriteiten nu ook werknemers die hun ontslag ingediend hebben, dwingen om te gaan werken... (inderdaad: herlees deze zin nog maar eens)
I
Sommige ziekenhuizen hebben echter al het zekere voor het onzekere genomen: dit weekend is er al een luchtbrug opgezet om acute gevallen over te brengen naar buitenlandse ziekenhuizen zoals in het Zweedse Stockholm en Uppsala maar ook naar het Duitse Bonn.
De redenen van de actie
De vakbond eist o.a. een loonsverhoging van 24% over een periode van 28 maand. De werkgevers willen tot hiertoe maar tot 14% gaan. TEHY zegt dat de helft van haar 124.000 leden in de sector moet vechten om te overleven door de lage lonen en dat velen overwegen om naar het buitenland te trekken.
Duizenden Finse verpleegkundigen zijn de laatste jaren naar o.a. Zweden en vooral Noorwegen uitgeweken, in eerste instantie omdat er in de jaren 1990 geen werk was voor hen in eigen land (vele afgestudeerden belandden toen in de fabriek in plaats van het ziekenhuis) maar nu zou vooral de betere verloning in de andere Scandinavische landen een doorslaggevend argument zijn om te verhuizen. De exodus van werknemers zorgt natuurlijk voor een stijgende werkdruk voor de blijvers. Tegelijkertijd wil de Finse regering goedkope Filippijnse verpleegkundigen invoeren… de wereld op zijn kop.
Volgens cijfers van de vakbond bedraagt het gemiddeld loon van een fulltime verpleegkundige in Finland ongeveer 1900 Euro terwijl werknemers in andere sectoren rond de 2300 Euro verdienen. Leven in Noorwegen is gemiddeld 20 tot 30% duurder maar men houdt op het loon toch nog meer over dan in Finland.
Politici stemmen liever snel een nieuwe wetgeving om het stakingsrecht verder te beknotten in plaats van de reële problemen op te lossen.
Zoals reeds vermeld, werd er afgelopen vrijdag snel een noodwet door het parlement gestemd dat het moet mogelijk maken dat de gemeentelijke autoriteiten verpleegkundigen en gezondheidswerkers in essentiële diensten tijdens stakingen kunnen dwingen om alsnog te komen werken, ook als ze hun ontslag ingediend hebben. Het aanpassen van de modaliteiten, heet dat in vakjargon. In Finland bestond een gelijkaardige opvorderingwet zoals we die kennen in België maar die volstond kennelijk niet voor de spitsvondigheid van TEHY... Diegenen die de opvordering negeren, riskeren fikse boetes.
De mening van Polsslag over minimale dienstverlening in de gezondheidszorg
Wat ons betreft is dit niet meer of minder dan dwangarbeid en is het een ongeziene aanval op het stakingsrecht. Wij zijn van mening dat het de verantwoordelijkheid van de actievoerende werknemers zelf is om een strikte minimumdienstverlening te voorzien voor noodgevallen en dit niet door de staat via de politie mag afgedwongen worden, wat in de praktijk toch altijd leidt tot 'maximale diensten' en dus staken onmogelijk maakt. Verpleegkundigen, ook de Finse, zijn geen onmensen! Bij een staking in bijvoorbeeld de staalindustrie zullen de vakbonden ook altijd zorgen dat de hoogovens onderhouden blijven. Indien de ovens doven, zijn ze waardeloos en brengt men de toekomst van de productie ernstig in gevaar wat niet de bedoeling kan zijn. Zo ook kan het niet de bedoeling zijn om mensenlevens in gevaar te brengen door de staking/ ontslagcampagne in de ziekenhuizen. Uiteindelijk zijn het de werkgevers en de regering die de situatie zo ver laten escaleren hebben.
De voorstanders van de wet beroepen zich uiteraard op de volksgezondheid… Het ‘algemeen belang’ speelt plots wel een rol voor de politici die doorgaans enkel maar wakker liggen van de bedrijfswinsten, zeker als het een argument is om een staking te breken.
Terug naar Finland...
Dit weekend vaardigden de werkgevers 2400 opvorderingen aan gezondheidswerkers op essentiële diensten uit. Een groot deel van deze opvorderingen (750) gebeurden in het ziekenhuisdistrict van Helsinki. De opvorderingbrieven werden bezorgd op het werk aan de werknemers die dit weekend een shift draaiden, een ander deel werd aan huis bezorgd waar echter in veel gevallen zéér toevallig niemand zich thuis meldde. Zaterdagavond had men nog niet de helft van de opgevorderden voor volgende week bereikt. TEHY heeft zijn leden opgeroepen om de opvorderingen te respecteren maar toch is er melding van groepen werknemers die geweigerd hebben de opvorderingbrief te ontvangen. Anderen plannen om 24 uur te wachten vooraleer te reageren, zoals het wettelijk toegelaten is.
Zaterdagnamiddag ging er een nieuwe onderhandelingsronde van start op initiatief van een officiële verzoener van de regering. Indien deze onderhandelingen niets opleveren is het hek van de dam…
Ruime steun ondanks drastische actievorm
De acties van de gezondheidswerkers kunnen op ruime steun rekenen vanwege de publieke opinie. Uit de wekelijkse enquêtes blijkt dat 62% van de bevolking achter de actievoerders staat en dit cijfer is al enkele weken lang bijna onveranderd gebleven. Slechts 25% van de ondervraagden keuren de actiemethoden af. Ondertussen hebben ook buitenlandse organisaties hun steun aan de actievoerders toegezegd: o.a. de EFN (European Federation of Nurses' Associations) dat meer dan een miljoen verpleegkundigen vertegenwoordigt in 29 landen en de Noorse federatie van verpleegkundigen. Verscheidene binnenlandse vakbonden uit andere sectoren hebben al toegezegd de acties van de verpleegkundigen actief te ondersteunen indien dit nodig mocht blijken.
Het is lang geleden dat Finland nog het toneel was van zoveel sociale onrust. In vele sectoren (staalnijverheid, bosbouw, scheepsbouw,musea, telecom…) wordt er gedreigd met stakingen of voert men al actie.
Nu wordt het afwachten of er tegen maandagavond een akkoord is. Indien de ‘onorthodoxe’ actie voortgezet wordt, zal het zeker en vast de nodige stof voor debat leveren in de internationale arbeidersbeweging. We kunnen wel al besluiten dat 'spitsvondigheden' zoals collectief ontslag direct gepareerd worden met nieuwe beknottende wetgeving. Er lijkt geen enkel alternatief te bestaan voor het opbouwen van een stevige krachtsverhouding. In België zullen we ongetwijfeld ook lessen kunnen trekken voor de toekomstige witte woede vanaf 2009…
