In laatste instantie wil dit zeggen dat de tewerkstelling en de arbeidsomstandigheden in de farma-industrie er moeten aan geloven. Het is niet toevallig dat op korte tijd 2 bedrijven uit de sector grote kuis willen houden in hun personeelsbestand. Bij Janssens Pharmaceutica wil men het verlies aan winsten door het verlopen van patenten zoals op het product Risperdal (anti-psychoticum) compenseren door een deel van het personeel op straat te zetten. Bij Bayer volgt men een zelfde logica. Alles moet wijken voor de winst… Die logica kunnen we gerust doortrekken indien een onverkort kiwimodel zou ingevoerd worden. Houden de grote verdedigers van het kiwimodel er rekening mee dat goedkopere medicamenten (enkel op korte termijn) een sociaal bloedbad zou kunnen aanrichten in de industrie?
Volgens ons kan het niet de bedoeling zijn om ‘eerst de patiënten, dan de chemie-arbeiders’ te propageren. Globaal maatschappelijk gezien zou dit een broekzak-vestzak operatie zijn: tijdelijk goedkopere medicamenten maar een heleboel werklozen bij. Indien men naar oplossingen zoekt (wie is er niet akkoord mee dat medicamenten veel te duur zijn?) moet men rekening houden met de mogelijke gevolgen van die oplossing.
Eén ding is voor ons, syndicale militanten, alvast belangrijk: een oplossing mag geen verdeeldheid zaaien tussen de werknemers: in dit geval tussen de werknemers als (potentiële) patiënt enerzijds en de werknemers in de farmaceutische industrie anderzijds. Demotte had gelijk toen hij stelde dat de situatie in Nieuw Zeeland en België totaal anders is. In het land van de Kiwi is er nagenoeg geen farma-industrie, in België werk(t)en er duizenden mensen in de sector, de cijfers variëren wel eens van bron tot bron: 20.000 of 26.000…
2. Het kiwimodel wil de vrije markt laten spelen in het tijdperk van het monopoliekapitalisme. Ten eerste lijkt het ons zeer curieus dat communisten en sociaal-democraten zich de laatste tijd meer en meer geroepen voelen om de vrije markt (o.a. via de EU-instellingen) op te leggen in de kapitalistische economie. De natuurlijke richting van het huidige kapitalisme is die naar steeds omvangrijker monopolies ( een ABC voor elke econoom, men hoeft daarvoor heus geen marxist te zijn) Deze monopolies bij wet verbieden of tegenwerken of ze tegen elkaar uitspelen, brengt echter weinig zoden aan de dijk. Er zullen steeds systemen van prijsafspraken bestaan binnen de sector en zeker als de winsten in het gedrang komen zal men het niet zo nauw nemen met de wet.
Een tekenend voorbeeld van prijsafspraken in een sector is de massale bouwfraude die enkele jaren geleden in Nederland aan de oppervlakte kwam. Firma’s verdeelden onderling het werk en de winst en duwden daarbij de prijzen gevoelig omhoog. Die bouwfraude zou de overheid 40 miljard Euro gekost hebben…
Op 11 oktober meldt belga dat de anti-karteldienst is binnengevallen bij Bayer in Duitsland. Er werden huiszoekingen verricht in twee vestigingen van Bayer Vital in Leverkusen en Keulen. De inval kadert in een onderzoek naar mogelijke prijsafspraken met apothekers over verschillende medicamenten.Twee jaar geleden werd Bayer al eens veroordeeld in Portugal omdat het bedrijf de prijs van medicijnen, die in 22 ziekenhuizen van het land geleverd werden, beïnvloed had.Het kiwimodel hoort thuis in het soort maatregelen zoals de Tobintaks: een zéér beperkte taks op muntspeculatie. Het zal er hoogstwaarschijnlijk nooit van komen en indien wel: het zou geen fundamenteel verschil maken. Trouwens het systeem is verre van origineel: zelfs in de vermaledijde Verenigde Staten met zijn catastrofale gezondheidzorg, maakt men gebruik van openbare aanbestedingen (zoals in Los Angeles)
Gans de discussie is eigenlijk even oud als de arbeidersbeweging zelf. Gaat men bij het zoeken naar oplossingen dit doen op het niveau van de productie (marxisten) of gaat men dit doen op het niveau van de consument (kiwimodel of bijvoorbeeld het ‘gratis verhaal’ van Stevaert) Het is niet zonder toeval dat het kapitalisme het meest agressieve economisch model is in de geschiedenis van de mensheid. Dit systeem met zijn onstilbare winsthonger kan je niet temmen met halfslachtige maatregelen. Dit systeem valt niet economisch te bestrijden: dat heeft de ganse socialistische coöperatieve beweging in het verleden tot schade en schande zelf mogen ondervinden. De strijd tegen het kapitalisme is een politieke strijd en een kwestie van het opbouwen van krachtsverhoudingen.
Het positieve van de heisa rond het Kiwimodel is dat het voor een bewustmaking gezorgd heeft bij bredere lagen van de bevolking over het feit dat de farma-industrie recordwinsten binnenhaalt op de rug van de zieken en de belastingbetaler.
