Kwalitatieve gezondheidszorg versus ‘vrije’ markt: deel 2

DEEL II

Kassagezondheidszorg: “Eerst de aandeelhouders, dan de patiënten”

In de VS worden alle onderdelen van de gezondheidszorg in principe geregeld via de zogezegde “vrije” markt. Resultaat: een onoverzichtelijke chaos. Er zijn talloze organisatievormen met elk hun eigen economische dynamiek, kosten, verzekeringspakket, kwaliteit en toegankelijkheid. De “zorginkopers” sluiten contracten met onderdelen van zorg bij goedkope aanbieders verspreid over grote gebieden. Mensen moeten voor eerstelijnszorg naar centrum A, spoedeisende hulp naar ziekenhuis B, voor opnames naar C, voor diabetes naar polikliniek D, naar rusthuis E,…

In de Health Maintenance Organisations (HMO’s) zijn verzekeringsmaatschappijen en zorgaanbieders (ziekenhuizen, huisartsen, rusthuizen) georganiseerd. Deze industrieën sluiten ook contracten met de werkgevers voor hun werknemers. Sommigen zijn non-profit, anderen zijn commercieel, beursgenoteerd en kennen de duurst betaalde managers van het land.

Het enige doel van de gezondheidszorg in de VS is het maken van winst. Hoe meer kosten voor het verzorgen van patiënten, hoe minder geld er overschiet voor de aandeelhouders. In de film van Michael Moore wordt dit mechanisme uitvoerig geïllustreerd. De private ziekteverzekeringen verzetten hemel en aarde om niet te moeten betalen voor de verzekerde patiënt. Er worden detectives ingezet die in de medische voorgeschiedenis van de patiënt graven om het geld te kunnen terugvorderen wegens het achterhouden van informatie bij het contract. Het niet vermelden van een onschuldige schimmelinfectie bij het opmaken van het contract kan volstaan om patiënten hun zorg wegens bijvoorbeeld kanker niet terug te betalen.

Medisch-technisch gezien wordt er - voor wie er toegang toe heeft - deskundige zorg geboden. In de praktijk is optimale gezondheidszorg in de VS een voorrecht van de rijken. Diegenen die volledig uit de boot vallen, moeten beroep doen op liefdadigheid in de zogezegde ‘community health centers’.

Preventieve geneeskunde is in de VS bijna onbestaande en beperkt zich tot voorlichting met folders, vaccinaties en bevolkingsonderzoek. De gezondheidszorg is geheel gericht op individuen en is eigenlijk “ziektezorg”. Om met ziekte en gezondheid op een economische markt om te kunnen gaan, moet de zorg worden georganiseerd als een verzameling verhandelbare “producten” met een prijs. Preventie past niet in dit plaatje.

De productbenadering blokkeert de aandacht voor het werken aan de gezondheid van mensen en gemeenschappen. Het niet kunnen investeren in gezondheid en rationeel gebruik van voorzieningen genereert consumentisme, overconsumptie en oneigenlijk gebruik. Hiervoor moet de rekening uiteindelijk worden betaald in het curatieve zorgssysteem. Vandaar de hoge kosten in de VS.

De idee “vrijheid van kiezen” is in de VS en ook in Europa een alibi voor marktwerking. Op een markt van zorg valt voor de meeste mensen niets te kiezen. Alles wordt geregeld door inkopers en aanbieders van zorg.

l

Het volgende deel zal in het kort de situatie schetsen in Europa, België...en Cuba.